top of page
Droge dode bomen

Overlijden

Het overlijden van een dierbare is een zware beproeving voor de nabestaanden. Naast het verdriet om het overlijden wordt u geconfronteerd met een hele reeks administratieve en juridische beslommeringen waar u niet op voorbereid bent en waarmee u misschien nog wel nooit te maken heeft gehad. Hieronder proberen wij u antwoord te geven op de vele vragen waarmee u geconfronteerd wordt na een overlijden.

Wat te doen bij overlijden

Onderstaand geven wij u uitleg van een aantal juridische termen, situaties die zich kunnen voordoen en een overzicht van wat u allemaal te doen staat.

Een overledene noemen we ook wel de 'erflater'.

Een erflater laat bezittingen en/of schulden na. Deze bezittingen en schulden tezamen noemen we de nalatenschap van erflater. Het erfrecht regelt de wettelijke overgang van de nalatenschap van de erflater op de erfgenamen.

​

Wanneer er een testament is gemaakt, wordt het hele of een deel van het vermogen verkregen door de erfgenamen, zoals door de erflater bij dat testament is vastgelegd.

Wanneer door de erflater geen testament is opgemaakt, wordt door de wet bepaald wie de erfgenamen zijn en wat zij verkrijgen. Dit noemen we het wettelijk erfrecht.

In de verklaring van erfrecht, opgemaakt door een notaris, wordt vermeld wie er overleden is, of er al of niet een testament is gemaakt, wie op grond van de wet of op grond van dit testament de erfgenamen zijn en wie de nalatenschap kan afhandelen.

​

Ingeval deze erflater zijn nalatenschap/erfenis vooraf goed beschreven heeft volgens zijn eigen wensen, kan dit helpen bij de afwikkeling daarvan. Wanneer dit niet het geval is, krijgt u te maken met allerlei voor u niet dagelijks voorkomende zaken en zou het inschakelen van onze hulp u een heleboel zorgen uit handen kunnen nemen.


Naast onderstaande uitleg, kunt u via deze link een filmpje bekijken, dat u reeds enige uitleg verschaft over alles wat er bij het overlijden van een naaste. en het al of niet aanvaarden van een nalatenschap, op u afkomt.

 

Schulden in een nalatenschap, gedragingen 

Wanneer u erfgenaam in een nalatenschap bent, is het van het grootste belang vooraf te bedenken of de schulden van een erflater de baten overtreffen. Aangezien u als erfgenaam (uiteraard) niet voor die schulden aansprakelijk wenst te zijn, is het verstandig wanneer u het vermoeden heeft dat de nalatenschap negatief is, deze niet of onder voorbehoud te aanvaarden. Essentieel hierbij is, dat u dient op te passen dat u zich op geen enkele wijze als erfgenaam gedraagt; zelfs het meenemen van een theepot of het rijden in de auto van de overledene kan reeds als het aanvaarden van de nalatenschap worden uitgelegd. Een eenmaal aanvaarde nalatenschap valt achteraf niet meer te verwerpen.

Gedurende een periode van drie maanden kunnen de erfgenamen niet worden aangesproken door schuldeisers. Gedurende deze termijn mogen de erfgenamen zich beraden over de uit te brengen keuze.

Als erfgenaam heeft u de volgende keuzemogelijkheden:

  • zuiver aanvaarden;

  • beneficiair aanvaarden; en

  • verwerpen.

De verschillende keuzemogelijkheden worden hieronder toegelicht.

 

Zuiver aanvaarden

In dat geval heeft de nalatenschap veelal een positief saldo. Als u als erfgenaam de nalatenschap zuiver aanvaardt, heeft dat tot gevolg dat u ook de schulden van de nalatenschap dient te voldoen. Zelfs als die schulden bij elkaar meer bedragen dan de bezittingen, bent u door aanvaarding hiervoor aansprakelijk. Gedeeltelijke aanvaarding van een nalatenschap is niet mogelijk.

 

Beneficiair aanvaarden

Indien niet bekend is of de nalatenschap een positief saldo heeft of als dit onzeker is, is het aan te raden de nalatenschap beneficiair te aanvaarden. In dat geval zijn de erfgenamen in beginsel niet met hun eigen vermogen aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap. Alleen de bezittingen die tot de nalatenschap behoren kunnen door eventuele schuldeisers worden opgeëist. Beneficiaire aanvaarding heeft tot gevolg, dat de nalatenschap in beginsel volgens strikte regels dient te worden afgewikkeld (de zogenaamde 'vereffening').

 

Verwerpen

Indien de nalatenschap negatief is of wegens andere redenen, kan de nalatenschap worden verworpen. In dat geval wordt de erfgenaam geacht nooit erfgenaam te zijn geweest. Van belang is te weten dat bij een verwerping degenen die als plaatsvervullers van degene die verwerpen opkomen (bij voorbeeld uw kinderen) voor de erfenis verantwoordelijk worden. Als ook niet gewenst is dat bijvoorbeeld uw kinderen erfgenaam en daardoor aansprakelijk worden, dient ook voor deze kinderen een verwerping te worden geregeld. Als uw kinderen minderjaig zijn moet de kantonrechter hiervoor toestemming geven. Als alle erfgenamen in een groep de erfenis verwerpen, worden er erfgenamen in de volgende groep gezocht.

Om de schuldeisers niet al te veel te benadelen, zijn voor verwerping en beneficiaire aanvaarding de nodige formaliteiten voorgeschreven bij de rechtbank. Wij kunnen dit voor u regelen.

 

Het inlichten van instanties

Naast het versturen van rouwkaarten en/of het plaatsen van advertenties dienen nog diverse instanties te worden ingelicht als:

  • eventueel de werkgever van de overledene (erflater);

  • de instelling waarvan erflater een pensioen of uitkering ontving;

  • de belastingdienst;

  • de (hypotheek-)bank;

  • eventueel de huisbaas;

  • de ziektekostenverzekeraar;

  • de verzekeringsmaatschappij(-en).

Ook abonnementen en lidmaatschappen dienen te worden opgezegd. Onder andere banken, verzekeringsmaatschappijen en pensioeninstanties kunnen u vragen om een verklaring van erfrecht.

 

Erfbelasting

Graag verwijzen wij u ook naar onze pagina Documentatie, waar diverse documentatie omtrent dit onderwerp voor u valt in te zien en/of te downloaden.

Aangifte erfbelasting

Verder krijgt u als erfgenaam nog te maken met de verplichting tot het doen van aangifte erfbelasting. Het aangiftebiljet wordt meestal circa vier maanden na het overlijden aan een van de erfgenamen toegezonden.

binnen acht maanden na het overlijden dient de aangifte bij de Belastingdienst te zijn ingediend.  De aanslag erfbelasting dient meestal ongeveer een jaar na het overlijden te worden betaald.

In de aangifte moeten de waarde van de bezittingen en schulden van de overledene per de datum van overlijden worden opgenomen. Als er bij voorbeeld sprake is van aandelenbezit is en de beurs zakt, moet de erfbelasting toch worden betaald over de (mogelijk hogere) waarde per de sterfdatum.

​

Verdorde boeket

Voor iedere erfgenaam en iedereen die een in het testament genoemd geldbedrag of een aangewezen zaak ontvangt (legataris)  dient in de aangifte te worden vermeld wat, in geld uitgedrukt, zijn verkrijging waard is.

Wanneer bij voorbeeld nog niet alle gegevens beschikbaar zijn, kunt u natuurlijk altijd uitstel aanvragen voor het doen van de aangifte. Het zal vrijwel altijd worden verleend. Er zal dan wel belastingrente verschuldigd zijn.
Zeker wanneer een bedrijf of onroerend goed deel uitmaakt van de nalatenschap kan uw aangifte behoorlijk ingewikkeld zijn. Wij als notaris zijn sinds jaar en dag speciaal opgeleid op het gebied van erfbelasting en staan u graag met raad en daad terzijde.

 

Voor sommige fiscale (toeslag-)regelingen kan het ongunstig zijn om fiscaal partner te zijn.
Hierom dient elke situatie apart te worden beoordeeld. Graag staan wij u bij deze beoordeling bij.

Dode Zee
Verklaring van erfrecht

Een verklaring van erfrecht is nodig om onder andere de banktegoeden vrij te geven of onroerende zaken op naam van de erfgenamen te zetten bij het kadaster. Een verklaring van erfrecht dient te worden opgemaakt en afgegeven door een notaris.


Voordat de notaris zo'n verklaring afgeeft, zal hij een aantal onderzoeken doen, in ieder geval bij de Burgerlijke Stand, en het Centraal Testamenten Registeren vaak ook in de basisregistratie personen. Op die manier worden alle erfgenamen en de wilsbeschikkingen van de overledene in kaart gebracht.

​

In de verklaring van erfrecht kan onder meer worden opgenomen:

  • de gegevens van de overledene (erflater);

  • of erflater bij leven een testament heeft gemaakt;

  • wie zijn erfgenamen krachtens het testament of op grond van de wet zijn;

  • of de nalatenschap als dan niet aanvaard is door de erfgenamen;

  • of, en zo ja wie namens de gezamenlijke erfgenamen zal optreden om de nalatenschap af te wikkelen (dit kan een familielid, maar ook een buitenstaander zijn; deze persoon dient hiertoe in elk geval door de erfgenamen te zijn gemachtigd via een door deze erfgenamen ondertekende boedelvolmacht).

 

Met een verklaring van erfrecht kunnen de erfgenamen bij de bank de bankrekeningen op hun naam zetten.

Verklaring van executele

Indien erflater bij testament een executeur (=de uitvoerder van de laatste wil van erflater) heeft benoemd, kan door de notaris, in plaats van een verklaring van erfrecht, ook een verklaring van executele, of een combinatie van beide verklaringen worden opgesteld en afgegeven.

In deze verklaring van executele staat dan de naam van de executeur vermeld, waardoor deze dan de nodige bevoegdheid krijgt om de nalatenschap af te wikkelen.

(Vóór 1 januari 2003 –invoering van het nieuwe erfrecht- kon de benoeming van een executeur ook bij codicil plaatsvinden. Hoewel men nu door middel van een codicil geen executeur meer kan benoemen, blijven codicillen, gemaakt vóór 1 januari 2003, wel geldig.)

 

Voor meer specifieke documentatie onder andere over dit onderwerp verwijzen wij u nog graag naar onze pagina Documentatie.

bottom of page